OL kaukau fama long Papua Niugini i wok long kisim planti kastoma we i wok long helpim ol long luksave long ol nupela sans bilong maket.

Nupela maket analisis we PNG na Australia i sapotim i soim olsem i gat planti kastoma long Pot Mosbi i wok long baim kaukau insait long ol supamaket bikos long seifti na i isi long ol.

Dispela rot i ken daunim namba bilong ol kastoma long ol maket. Ol risetsa bilong PNG na Australia i tok dispela i ken kamapim nupela rot o sans long kamapim maket bilong ol rurel komyuniti.

“Ol fama i wok long painim ol gutpela maket we ol i ken salim ol kaukau bilong ol long gutpela prais na gutpela kwaliti ,” Profesa Philip Brown long Central Queensland University (CQU) i tok.

“Wok painimaut i soim olsem ol kastoma bai wanbel na givim sapot sapos ol supamaket i go bikpela na salim moa kaukau long ol bikpela siti. Dispela em gutpela sans bilong ol fama long putim tingting na strongim wok bilong ol long saplaim kaukau long ol supamaket,” Profesa Brown i tok.

Wok painimaut we i bin karamapim 353 kastoma em hap bilong ACIAR kaukau risets we CQU na PNG Nesenel Egrikalsa Risets Institiut i go pas long en. Ol wokbung wantaim long kamapim gutpela veliu sen bilong kaukau.

Gutpela kwaliti na bikpela prodaksen bilong kaukau bai givim bikpela saplai long ol supamaket na tu helpim ol kastoma long gat fres kaukau we i kam stret long gaden.

Profesa Brown i tok dispela projek wantaim sapot bilong Fres Prodius Divelopmen Ejensi na NARI bai helpim ol fama long strongim ol bisnis skil na wok wantaim ol bikpela supamaket.

Risetsa bilong CQU Kirt Hainzer husat i bin wok wantaim ol risetsa bilong NARI long dispela wok painimaut i tok dispela em namba wan taim bilong kain risets we i lukluk long pasin bilong ol kastoma na painim ol rot we ol supamaket i ken  mekim long divelopim kaukau indastri long PNG.

Ikonomist bilong NARI, Raymin Ovah i tok i gat moa long handret kain kain kaukau long kantri, na stadi i lukluk long painimaut wanem dispela kain ol kastoma i laikim tumas. Projek bai impruvim prodaksen na maket bilong kaukau.