OL I brukim skru na nildaun na putim han bilong ol long het na krai o tromoi plaua o lip palmen taim kar i karim kasket wantaim bodi bilong Gren Sif Sir Michael Thomas Somare long Boram ples balus i go long Sir Michael Somare stedium long Kreer.

Ol pipel bilong Sepik i no wari long mani na kago bilong gavman. Ol i wari na krai long sif bilong ol em i slip na malolo nau bihain long em i winim independens bilong Papua Niugini long 1975 na karim dispela kantri long 49 krismas olgeta.

Taim balus i bin abrusim taim bilong em long kamap long Wewak ol pipel i bin tingting planti na i laik save wanem samting i kamap long Pot Mosbi. Na taim ol i lukim olsem Air Niugini i putim kasket bilong Sif bilong ol long kago rum bilong balus ol i no wanbel tru.

Long wankain taim long Pot Mosbi ol pipel i sanap long banis long Jacksons ples balus long lukim kasket long laspela taim tu i no wanbel.

Singaut na eksen bilong ol i mekim na wantu ol i senisim balus na ol i putim kasket bilong Gren Sif Sir Michael long ami balus bilong Australia.

Long ai bilong ol pipel dispela em i orait. Bodi bilong dispela namba wan Praim Minista bilong kantri na Sif bilong ol pipel i ken go wantaim digniti em i winim pinis na i mas stap wantaim em olgeta taim.

Tasol sampela i no laikim dispela i mas kamap.

Lukluk bek, dispela asua i soim PNG Gavman i bin lustingting long Difens Fos bilong em long longpela taim tru. Em i no inapim dispela dipatmen long ol samting bilong mekim wok gut olsem wanpela masin bilong lukautim na banisim Papua Niugini.

Na long kain taim olsem taim wanpela lida long kain namba olsem Gren Sif Sir Michael i pinisim ol wok bilong em na i mas go malolo Difens Fos inap givim wanpela gutpela gutbai tru wantaim digniti long mak bilong dispela lida stret.

Australia i salim ami balus bilong ol i kam na helpim.

Em i soim, tru Papua Niugini i kisim independens pinis long Australia tasol em i hangamap yet long dispela kantri.

Divelopmen Aid bilong Australia long Papua Niugini em i draipela tru. Long 2020-2021 divelopmen baset bilong en em i givim AUD$596 milien na long 2019-2020 em i givim AUD$607 milien.

Aninit long dispela baset yumi lukim ol program long edukesen, helt na infrastraksa divelopmen.

Long dispela tupela wik planti toktok bilong Gren Sif Sir Michael i wok hat long rausim ol koloniel pasin na pipel. I tru ol i go pinis tasol mani bilong ol i stap yet na mekim wok long kantri.

Ol nupela program i kamap na koloniel pasin long narapela rot i stap tasol planti i no lukim o i no laik toktok long en.

Sapos Papua Niugini i laik tru long rausim koloniel pasin olgeta orait em i mas lukluk long hau em i yusim ol mani i kamaut long ol risos divelopmen bilong en. Papua Niugini i gat planti risos divelopmen wok i ran i stap nau na planti milien kina i kamaut long dispela ol wok tasol yumi sot yet long givim gutpela edukesen long ol pikinini bilong yumi, yumi sot yet long givim gutpela lukaut long ol sik man, meri na pikinini na yumi no inap long stretim ol rot bilong yumi long mani bilong yumi yet.

Gren Sif Sir Michael i dai long sik kensa. Inap 45 krismas olgeta PNG i stap olsem independen kantri em i no mekim sik kensa olsem praioriti long ol baset bilong en.

Nau COVID-19 i kirap longlong nau long kantri na yumi nogat mani. Yumi mas dinau long ol arapela kantri na wanpela taim moa Australia i stap sambai long helpim yumi.

Indai bilong Gren Sif Sir Michael Somare i putim planti samting long ples klia. Em i taim yumi olsem kantri i skelim wanem ol samting em i praioriti na putim mani long dispela ol hap.

Long neks baset em bai i gutpela tru long givim bikpela luksave long Difens Fos, Polis na Koreksenel Sevis long kantri.

Yumi daunim yumi yet pastaim, maski paitim bros hariap. Stretim haus bilong yumi pastaim.

Givim digniti long kantri, na lida bihaintaim tu bai kisim wankain. Rispektim ol pipel husat bai i brukim skru long tok gutbai long yu taim yu slip long kasket. Na lukluk long wanem kain rilesensip PNG i laik go het wantaim Australia long ol yia i kam.