National Weather Service (NWS) bilong PNG i tok 'La Nina' bai kam klostu nau tasol i no gat wanpela toksave i kam long gavman yet long wanem samting ol bai mekim o sapos ol i redi long wanem kain ol hevi dispela taim nogut bai nap long bringim.

 

Sampela mun nau planti ripot i kamap long ol bikpela tait na planti wara i solap na bagarapim ol haus na ples long Australia, Asia na ol arapela hap long wol tu. Long wankain taim, bikpela drai i wok long kamap long sampela hap bilong Papua Niugini we ol manmeri i no gat wara na kaikai i wok long sot.

Dispela ol hevi bilong weda na graun bai no inap pinis. Toksave i kam long Nesenel Weda Sevis bilong Papua Niugini i tok olsem ‘La Nina’ o taim bilong bikpela ren na kol bai kamap long kantri long ol mun i kam.

Taim em i kamap, PNG bai lukim tu ol wara i solap, bikpela ren na win na i gat bilip tu olsem wanpela win o ‘cyclone’ bai kamap long kantri. Ol ples na haus we i stap klostu long solwara o bikpela wara, i mas redim ol yet nau. Painim ol ples we i antap na longwe long wara na redim wanpela haus long go stap long hap taim dispela hevi i kamap. Redim ol wara bilong dring na tu planti kaikai na kolos bilong kain taim olsem.

Ol ples we i bungim drai nau i mas redim ol yet tu bilong wanem ol ripot i tok dispela drai bai go moa yet inap narapela tripela mun. Em i taim bilong mekim ol samting long lukautim yupela yet long dispela taim. Redim ol dram, tenk na ol arapela samting bilong holim wara insait. Painim moa kaikai na putim ol i stap bilong dispela taim tu.

Long wankain taim, gavman i mas luksave na redim em yet long bungim ol dispela hevi. Em i mas kamapim wanpela plen na tu stat long mekim ol trening bilong ol polis, ami, ol haus sik na ol arapela imejensi sevis long redi long dispela hevi. Planti aweanes i mas kamap long ol redio na midia long toksave long ol manmeri. Yumi no ken stap tasol na lukim em i kamap na bihain painim rot long stretim. Dispela em i no gutpela.

Gavman i mas lukluk long ovasis tu na painim sampela rot bilong kisim helpim taim dispela hevi i kamap. Em i mas lukluk long ol rot bilong painim na redim ol kaikai, wara, ol medikel samting, ol tuls bilong ol wokmanmeri husat bai helpim long dispela taim, na tu em i mas lukluk long wanem samting bai em i mekim long helpim ol lain husat i lusim ol samting bilong ol.

La Nina na ol arapela hevi bilong weda na graun em i no pilai samting bilong wanem em bai mekim save tru long ol pipel. Planti manmeri ken dai long dispela taim sapos ol i no gat inap kaikai o wara. Sampela i ken draun long wara o wanpela samting i pudaun kilim ol long win bilong wanem ol i no bin kisim toksave.

Win, ren, bikpela san o ples i drai, ol pipel bilong PNG bai strong yet tasol dispela i no min olsem yumi ken sidaun tasol na lukluk na wetim em long pinis. Nau yumi save olsem dispela kain taim nogut bai kam, olsem na yumi mas redim yumi yet tu long bungim. Taim em i kam bai no gat samting i stopim. Pawa na strong bilong graun em i narapela kain samting.

PINIS.