MEMBA bilong Kandep, Don Polye i laik ol ileksen lo i mas strong olsem fri, fea na seif ol ileksen i kamap.

Em i tok nau yet i no gat wanpela gutpela sistem i stap bilong strongim gutpela kamap bilong ol ileksen, sapos dispela i nesenel o lokal level gavman. Em i mekim dispela tok long Palamen kibung long las wik. Polye i tok em i wanpela Memba bilong Palamen husat i abrusim gutpela taim bilong em long makim ol pipel bikos long kain ol lo i stap. Em i askim palamen sapos gavman i mas senisim lo bilong ileksen lo bilong “Limited Preferential Voting” (LPV) i go bek long “First Past the Post” (FPP) sistem olsem taim 2022 ileksen na ol arapela ileksen we i kam bihain, kantri bai yusim FPP sistem. Em i tok dispela bai daunim kost tu bilong ranim ileksen na long save long risalt bilong ileksen hariap. Kala Aufa, Klak bilong Palamen, pastaim long Polye i kamap wantaim dispela toktok, i bin tokaut olsem Praim Minista James Marape bai tokaut long mekim sampela senis long Oganik Lo long Integriti  bilong Politikal Pati na Kendidet (OLIPPAC), 2002 lo olsem bai i gat stabiliti. Mista Aufa i tok insait long senis long OLIPPAC lo, gavman i laik strongim ol Nesenel Gol na Dairektiv Prinsipel we ol wok i pas long OLIPPAC. Dispela senis bai mekim i gat: •  Ektiv patisipensen bilong ol sitisen long politikal proses long strongim  gutpela  wok long divelopmen bilong kantri na long ol arapela wok i pas long OLIPPAC lo; •                Strongim trensperensi na akauntabilti long ol politikal pati na ol lida bilong ol; •         Long kamapim gutpela was long ol politikal pati olsem ol inap long kamap na strongim ol wok developmen insait long kantri; •              Gol na Dairektiv Prinsipel i pas long politikal pati, long stability na integriti bilong ol pati; na •           Long kamapim akauntabiliti na trensperensi wok insait long ol pati na ol kendidet. Dispela em ol toktok i pas long OLIPPAC. Ileksen i narapela samting na kamapim ol senis long ileksen i mas ajenda bilong em yet olsem palamen i ken toktok long em. Ol arapela notis em palamen bai toktok long ol em: •          Praim Minista i givim toksave tu olsem em na Minista bilong Intagavman Riliesen i givim toksave bilong Ilektoral Baundri Komisin; •    Kamapim ol senis long ol sea holda insait long Kumul Consolidated Holdings Ltd, makim bilong dairketa na ol bod memba insait long kampani wantaim kamap bilong enuel plen, enuel ripot na baim bilong win mani i go long gavman; kamapim sosel na envairomen ripot. •        Minista bilong “State Own Enterprise” i givim toksave olsem em bai givim Bil long Moto Vehicle Insurens, “Third Party Act” insait long Seksen 2, 9, 5 bilong Ekt na ol arapela seksen i pas long dispela wok. •        Minista bilong Helt na HIV i givim toksave olsem em bai givim ripot long mekim ol senis long HIV Ekt, 1980; •        Minista bilong Envairomen na Konsevesen i givim toksave long mekim ol senis long Klaimet Senis Ekt; na •        Memba bilong Gumine i givim toksave olsem em bai givim ripot long mekim senis long ileksen bilong Lokal Level Gavman Kaunsil. Ol arapela ripot we i kamap bipo long palamen em Jenda Bes Vailens (JBV), Treseri ripot long coronavirus (COVID-19), Helt, COVID-19 ripot na rolaut wok bilong COVID-19 veksinesen. Dispela i namba tu wik long Palamen i holim ol kibung bilong em.

Paul Zuvani i raitim