MANMERI bai lukim divelopmen na gutpela sindaun taim ol i rejisterim graun bilong ol.

Nesenel Risets Institut i tokaut long dispela taim wanpela senia riseta bilong em i lonsim ripot bilong em long Pot Mosbi long Tunde.

Logea Nao long pepa em i raitim “Understanding how the effectiveness of voluntary customary land registration sistem can be improved,” em i tok taim manmeri i rejisterim graun bilong ol, ol bai kisim luksave na sapos wok divelopmen i kamap, gavman i ken isi long toktok wantaim ol na kamapim divelopmen.

Em i tok taim divelopmen i kamap, dispela bai bringim gutpela sindaun long ol.

Tasol em i tok nau yet planti papagraun i no save gut long rot bilong rejisterim graun na kain senis em bai bringim na dispela i bringim bikpela salens long sindaun bilong ol.

Em i t ok “voluntary customary land registration” (VCLR) i wok we papagraun i go long Opis bilong Lens na Fisikol Plening na givim nem na graun bilong ol, we ol i stap na mak bilong graun na ol samting i stap long em olsem gavman i givim luksave.

Bihain long ol i rejisterim graun ol bai kisim pepa ol i kolim Inkoporetet Len Grup (ILG) setifiket.

Long bihain taim, taim gavman i gat wok long mekim o sampela wok i kamap, gavman bai i isi long luksave long husat i papagraun tru.

Pepa i tok taim divelopmen i kamap, ol papagraun i ken kisim ol royalti na komisin long graun bilong ol na strongim sindaun bilong ol.

Stat long 2005 gavman i wok long strongim tingting bilong ol papagraun long rejisterim graun bilong ol.

Pepa i go moa na tok long lukim dispela wok i kam gut, gavman i mas bringim wok bilong rejisterim graun i go long ol provins na distrik olsem dispela bai mekim isi long ol papagraun i go long opis na rejisterim graun bilong ol.

Tasol wanpela non-gavman ogenaisesen, ACTNOW PNG i tok dispela wok bilong ILG i no gutpela.

Em i tok ILG i mekim isi long gavman na ol divelopa long kamap bos bilong graun na pasim rait bilong ol papagraun long tokaut long kain wok ol i laik mekim long graun bilong ol.

Em i pasim ol papagraun long ol i no ken rejisterim graun bilong ol.

Ogenaisesen i tokaut long tingting bilong em long ol edvistismen we em i mekim long midia long dispela taim.