BOGENVIL referendum ileksen i bin kamap gut long 2020.

Inap long 98 pesen long 200,000 manmeri husat i bin inap long vot i vot long kisim Independens.

I gat save olsem 85 pesen bilong ol Bogenvil manmeri inap long painim nem bilong ol long komon rol na vot.

Dispela ileksen i bin kamap long Ogas, 2020.

Arere long Bogenvil yet, ol manmeri long Bogenvil husat i stap long ol arapela hap bilong Papua Niugini i bin vot long ol senta olsem Pot Mosbi, Lae, Kokopo, Madang na Goroka.

Ol wok nau i kamapim sapos Bogenvil bai kisim Independens.

I bin gat tupela bikpela askim em ol pipel bilong Bogenvil i kisim, em long kisim moa atonomus edministretiv pawa o kisim independens. Long dispela 98 pesen manmmeri husat i bin inap long vot i vot long kisim independens.

Tasol Praim Minista James Marape long stat bilong 2020 i tok em i laik Papua Niugini i mas stap wanpela kantri na wanpela pipel.

Em i no laik wan wan hap bilong kantri i mas bruk.

Em i mekim dispela tok long bekim askim bihain long wokabaut bilong en wantaim tim bilong en long Fiji na Nu Silan long Februeri.

Em i tok Bogenvil referendum i pinis tasol wok bilong Bogenvil Pis Agrimen we i stat long 2001 i no pinis yet.

Moa yet, wok we i mas kamap bihainim kamap bilong referendum i “non-binding.”

Dispela i min gavman i no mas bihainim tingting bilong ol manmeri long wanem samting ol i tok long em.

Disisen bai stap long nesenel palamen, moa yet, long praim minista sapos em i mas bihainim askim bilong ol manmeri o nogat.

Dispela em bikos i nogat wanpela hap bilong Mama Lo (Konstitusen) we i tok ol manmeri i ken vot long wanem tingting ol i gat long stap bilong ol, sapos ol i mas bruk lusim Papua Niugini o nogat.

“Bipo long dispela tok i go long palamen, bai i gat ol toktok i kamap namel long Bogenvil gavman na nesenel palamen,” Marape i tok.

“Wok bilong kamapim bel isi i no stap namel tasol long PNG na Bogenvil, em i pas long ol arapela kantri na ogenaisesen tu.

“Kantri bilong yumi nau i stap i no kamap long wanpela tok ples o long wanpela kalsa.

“Dispela em samting yumi mas amamas long em.”

Kamap bilong referendum i bihainim Pis Agrimen em gavman i bin sainim wantaim ol lida bilong Bogenvil long 2001 olsem kain ileksen (referendum) i mas kamap long tokaut long tingting bilong ol manmeri long ailan.

Aninit long Oganik Lo long Bogenvil Pis Bilding, Seksen 54, em i tok Referendum Sata i wanpela hap bilong Pis (Peace) Bilding Agrimen we Gavman bilong Papua Niugini na Atonomus Bogenvil Gavman (ABG) i sainim 19 yia (2001) i go pinis.

Narapela tupela hap bilong Agrimen em Gud Gavanens na Wepon (Weapon) Disposal we tupela i kamap pinis tu.

Bihainim sainim bilong Referendum Sata, pastaim long ileksen bilong referendum i kamap, kain wok i bin kamap:

  • Bogenvil Referenum Komisin aninit long Bogenvil Afeas Dipatmen;
  • Kamap bilong ol memba i stap long Komisin;
  • Rot bilong ol opisa i stap insait long Komisin long mekim wok;
  • Kamap bilong referendum na wanem ol samting tupela gavman i mas mekim bihain long referendum; na
  • Gavman i mas tokaut long disisen bilong em long autkam bilong referendum bipo long 2025.

Bihain long dispela Atonomus Bogenvil Gavman (ABG) i holim jeneral ileksen bilong em long Septemba, 2020 na Ishmael Toroama i kamap presiden

Gavman i bin makim bikpela mani long Atonomus Bogenvil Gavman long 2021 baset alokesen bilong em.

Em i givim moa long K400 milien long rijon long kamapim ol wok.